PAP Test / Τεστ Παπανικολάου

Ηλικία Έναρξης & Συστάσεις Ελέγχου με PAP Test

Η αιτιολογική σχέση μεταξύ της σεξουαλικά μεταδιδόμενης μόλυνσης από τον HPV ιό και της παρουσίας τραχηλικών κυτταρικών αλλοιώσεων έχει πλήρως τεκμηριωθεί.

Πότε Ξεκινά ο Προληπτικός Έλεγχος

• Δύο Έτη μετά την Πρώτη Σεξουαλική Επαφή: Κάθε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα διατρέχει κίνδυνο μόλυνσης από τον HPV. Δεν είναι απαραίτητος ωστόσο, ο έλεγχος για τα δύο πρώτα έτη μετά την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει συχνά επιτυχώς την αρχική μόλυνση. Επίσης οι προκαρκινικές αλλοιώσεις χρειάζονται χρόνο έως ότου παρουσιαστούν.
• Εμβολιασμένες Γυναίκες: Το PAP Test είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται και στις γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί έναντι του HPV, διότι το εμβόλιο δεν καλύπτει όλους τους τύπους του ιού και δεν προστατεύει πλήρως το άτομο που έχει μολυνθεί πριν τον εμβολιασμό.
• Γυναίκες χωρίς σεξουαλική δραστηριότητα: Ακόμη και οι γυναίκες που δεν έχουν σεξουαλικές επαφές πρέπει να ελέγχονται προληπτικά έπειτα από την ηλικία των 20 ετών, καθώς δεν οφείλονται όλοι οι καρκίνοι του τραχήλου στις HPV ιώσεις.
• Ομόφυλα Ζευγάρια Γυναικών: Eπειδή ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με κάθε μορφής σεξουαλική πράξη, οι γυναίκες που έχουν επαφές μόνο με άλλες γυναίκες θα πρέπει να εξετάζονται.
• Μετά Ολική Υστερεκτομή: Για τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή (έχει αφαιρεθεί και ο τράχηλος), το PAP Test έχει μικρή χρησιμότητα.

Συχνότητα Ελέγχων με Τεστ Παπανικολάου

• Για Φυσιολογικά Αποτελέσματα: Από το Ελληνικό Σύστημα Υγείας, προτείνεται ο ετήσιος έλεγχος με PAP Test. Αναφορές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για επανάληψη του PAP κάθε τρία ή περισσότερα έτη αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές εθνικών συστημάτων υγείας άλλων χωρών. Αυτές βασίζονται σε οικονομικούς σχεδιασμούς (κόστος / αποτελεσματικότητα) και όχι αποδοτικότητας (περιορισμό νοσηρότητας και θνητότητας) του προληπτικού αυτού μέτρου.
• Μετά τα 50: Μετά την ηλικία των 50 ετών, εφόσον η γυναίκα έχει μόνιμο σεξουαλικό σύντροφο και φυσιολογικά αποτελέσματα στο παρελθόν, μπορεί να ελέγχεται ανά διετία.
• Μη Φυσιολογικά Αποτελέσματα / Υψηλού Κινδύνου: Σε περιπτώσεις μη φυσιολογικού αποτελέσματος, σε γυναίκες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή επιβεβαιωμένη HPV μόλυνση, ο έλεγχος ενδέχεται να χρειαστεί να επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερις έως έξι μήνες.

Οριστική Παύση των Ελέγχων

Το PAP Test δεν είναι απαραίτητο να συνεχίζεται πέραν της ηλικίας των 70 ετών σε γυναίκες των οποίων οι προηγούμενες εξετάσεις ήταν αρνητικές, εκτός βέβαια εάν υπάρχει πρόσφατη μη φυσιολογική εξέταση ή νόσος που να δικαιολογεί τις επαναλήψεις του.

Καταλληλότερος Χρόνος Διενέργειας του PAP Test

Το PAP Test μπορεί να ληφθεί οποιαδήποτε ημέρα του κύκλου, μετά το τέλος της εμμήνου ρύσεως ή οποτεδήποτε σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

• Ιδανικός Χρόνος: Άριστο είναι να προγραμματίζεται την πρώτη εβδομάδα, μετά το πέρας της περιόδου, και ιδανικά περί το μέσον του κύκλου.
• Προϋποθέσεις: Πρέπει να διενεργείται 48 ώρες μετά από σεξουαλική επαφή, κολπική πλύση ή χρήση ταμπόν και μία εβδομάδα μετά τη ολοκλήρωση θεραπείας με αντιβιοτικά ή ενδοκολπικής θεραπείας.
• Στην Εγκυμοσύνη: Κατά την εγκυμοσύνη είναι ασφαλές και θα πρέπει να γίνεται ένα Τεστ Παπανικολάου κατά τις πρώτες 24 εβδομάδες, καθώς και 12 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Τεχνική Λήψης

Σημαντική για την όσο το δυνατό ¨ανώδυνη¨ ολοκλήρωση της ολιγόλεπτης εξέτασης είναι η συνεργασία της γυναίκας η οποία θα πρέπει να παραμένει χαλαρή και ήρεμη. Οι περισσότερες γυναίκες αισθάνονται ήπια δυσφορία, ελαφρά πίεση ή/και ¨πόνο περιόδου¨ κατά τη διάρκεια της δειγματοληψίας.

Η εξέταση διενεργείται με την γυναίκα ξαπλωμένη σε γυναικολογική εξεταστική κλίνη. Ο γυναικολόγος εισάγει μια συσκευή (κολποδιαστολέας) στον κόλπο η οποία χρησιμεύει για να τον διατηρεί ανοιχτό ώστε να παρέχεται πρόσβαση στον τράχηλο. Στη συνέχεια ο γιατρός λαμβάνει δείγμα κυττάρων, με τη βοήθεια ξύλινης σπάτουλας και μικρής βούρτσας, από τον κόλπο, την επιφάνεια και τον αυλό του τραχήλου.

Τα δείγματα που συλλέγονται επιχρίονται σε γυάλινα πλακίδια και αφού ψεκαστούν με μονιμοποιητικό υλικό (για μακρά διατήρηση) αποστέλλονται στο κυτταρολογικό εργαστήριο. Το αποτέλεσμα είναι διαθέσιμο εντός μίας περίπου εβδομάδος.

Ερμηνεία Αποτελεσμάτων

Δύο είναι τα πιθανά αποτελέσματα του PAP Test :

• Φυσιολογικό (Αρνητικό) Αποτέλεσμα: Σημαίνει ότι δεν ανευρέθηκαν παθολογικά κύτταρα στο δείγμα.
• Μη Φυσιολογικό (Παθολογικό) Αποτέλεσμα: Σημαίνει ότι εντοπίστηκαν παθολογικά κύτταρα είτε τραχηλικά ή κολπικά, ή/και σπανιότερα του ενδοτραχήλου/ενδομητρίου. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν δηλώνει απαραίτητα προκαρκινικές αλλοιώσεις, καθώς μπορεί να οφείλεται σε βακτήρια, μύκητες, ορμονικές μεταβολές ή τραυματισμούς. Το ακριβές ιστορικό, η ενδελεχής κλινική εξέταση καθώς και περεταίρω εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις μπορούν να αποκαλύψουν ή αποκλείουν τέτοια αίτια.
• Σε περίπτωση υποψίας για προκαρκινικές αλλοιώσεις συνιστάται, ανάλογα και με το βαθμό/βαρύτητα της βλάβης:
  • Επανάληψη του PAP Test σε σύντομο χρόνο.
  • DNA ανίχνευση και ταυτοποίηση του HPV ιού.
  • Κολποσκόπηση (εξέταση του τραχήλου υπό μεγέθυνση) με ή χωρίς βιοψία (λήψη δείγματος ιστού).

Κυτταρολογία Υγρής Φάσης (ThinPrep): Η Εξέλιξη του PAP Test

Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται το νεότερο, εναλλακτικό του συμβατικού, πιο εξελιγμένο, PAP Test.

Η τεχνική συλλογής των κυττάρων παραμένει ίδια. Η διάφορα έγκειται στον τρόπο διαχείρισης και επεξεργασίας του λαμβανόμενου δείγματος.

Πλεονεκτήματα του ThinPrep

• Καλύτερη Συλλογή: Συλλέγεται (σε φιαλίδιο με υγρό) το σύνολο του υλικού χωρίς απώλειες.
• Καθαρότερο Δείγμα: Επεξεργάζεται σε ειδικό μηχάνημα που διαχωρίζει τα κύτταρα από αίμα και βλέννη.
• Ευκρινέστερη Εικόνα: Αυτόματη επίστρωση του δείγματος σε λεπτή στιβάδα, ώστε να είναι ευδιάκριτα τα κύτταρα.
• Αυξημένη Ακρίβεια: Η διαγνωστική ακρίβεια αυξάνεται κατά 25% σε σύγκριση με το συμβατικό PAP Test.
• Πρόσθετες Εξετάσεις: Με το ίδιο δείγμα παρέχεται η δυνατότητα ανίχνευσης και ταυτοποίησης του HPV ιού, καθώς και άλλων λοιμογόνων παραγόντων (π.χ. χλαμύδια κ.α.).
• Κόστος: Το κόστος είναι μεγαλύτερο (σχεδόν τριπλάσιο) από τον συμβατικό έλεγχο.