Ο φυσιολογικός τοκετός μετά την καισαρική (VBAC) αποτελεί θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος για γυναίκες που στο παρελθόν έχουν γεννήσει με καισαρική.

«Μπορώ να γεννήσω φυσιολογικά σε αυτήν την εγκυμοσύνη, ή θα πρέπει να υποβληθώ και πάλι σε καισαρική τομή;»

Κάθε Μαιευτήρας – Γυναικολόγος καλείται να απαντήσει στη συγκεκριμένη ερώτηση αρκετά συχνά. Οι περισσότεροι γυναικολόγοι και τα μαιευτήρια στη χώρα μας δεν υποστηρίζουν το «φυσιολογικό» τοκετό μετά την καισαρική. Οι λόγοι γι’ αυτό μπορεί να είναι διάφοροι, όπως η έλλειψη εξοικείωσης του Ιατρού με την τεχνική αυτή, η ευκολία που προσφέρει μια προγραμματισμένη καισαρική, οι υλικοτεχνικοί περιορισμοί των νοσηλευτικών ιδρυμάτων κ.α.

 

Το παρόν άρθρο επιδιώκει να σας ενημερώσει σχετικά με τη πρακτική αυτή. Στόχος είναι να κατανοήσετε τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους προκειμένου να ξεκαθαρίσετε εκ των προτέρων τους στόχους σας και να σταθμίσετε τις δικές σας ανάγκες και ανησυχίες. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να λάβετε μια απόφαση που θα είναι η καλύτερη για εσάς, το μωρό σας και τυχόν μελλοντικές εγκυμοσύνες σας.

 

Γιατί υποστηρίζεται από πολλούς πως όταν μια γυναίκα γεννήσει μία φορά με καισαρική, δεν μπορεί να επανέλθει στο φυσιολογικό τοκετό κατά την επόμενη εγκυμοσύνη;

Ο όρος VBAC (Vaginal Birth After Cesarean) αναφέρεται στον διά του κόλπου τοκετό σε γυναίκα που έχει ήδη υποβληθεί σε καισαρική τομή. Επί αρκετές δεκαετίες η πρακτική ήταν μονόδρομος: Άπαξ Καισαρική Πάντα Καισαρική.

Το δόγμα αυτό βασίστηκε στο γεγονός ότι η επέμβαση της καισαρικής καταλείπει στο τοίχωμα της μήτρας ουλή. Πρόκειται δηλαδή για μια περιοχή ευένδοτη, που μπορεί να υποχωρήσει (άνοιγμα της ουλής) κατά τη διάρκεια των έντονων συσπάσεων του επόμενου κολπικού τοκετού και να οδηγήσει σε ρήξη του οργάνου.

Η ρήξη της μήτρας είναι μια απειλητική επιπλοκή που θέτει σε κίνδυνο τόσο τη μητέρα όσο και το μωρό. Η αντιμετώπισή της γίνεται με επείγουσα χειρουργική επέμβαση, ενώ ορισμένες φορές μπορεί να καταλήξει και σε αφαίρεση της ίδιας της μήτρας (υστερεκτομή). Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι μαιευτήρες συστήνουν μια νέα καισαρική ως ασφαλέστερη επιλογή.

 

Για ποιο λόγο λοιπόν να σκεφτεί κάνεις το ενδεχόμενο του VBAC;

Παρακάτω αναφέρονται ορισμένα από τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική, έναντι μιας δεύτερης καισαρικής τομής:

1. Ο φυσιολογικός τοκετός είναι ασφαλέστερος σε σχέση με την καισαρική επειδή

A. Δεν προϋποθέτει χειρουργική επέμβαση άρα δεν υπάρχει κίνδυνος για πιθανές διεγχειρητικές ή/και μετεγχειρητικές επιπλοκές (αιμορραγία, εμβολή, ειλεός κ.α.)

B. Εξασφαλίζει συντομότερη παραμονή της γυναίκας στο μαιευτήριο, περιορίζοντας έτσι τους ενδονοσοκομειακούς κινδύνους (π.χ. λοιμώξεις),

2. Η χειρουργική πρακτική από χρόνια έχει αλλάξει. Η τομή της καισαρικής γίνεται πλέον σε διαφορετικό τμήμα της μήτρας (χαμηλά και εγκάρσια) από ότι στο παρελθόν. Η έρευνα έδειξε ότι δημιουργείται ισχυρότερος ουλώδης ιστός με αποτέλεσμα η ρήξη της μήτρας να είναι λιγότερο πιθανή (1 περίπτωση στις 238 VBAC),

3. Οι μελέτες δείχνουν πως το 75% των γυναικών που επιλέγουν VBAC γεννούν τελικά κολπικά. Οι υπόλοιπες οδηγούνται σε νέα καισαρική, κυρίως όμως για λόγους που δεν σχετίζονται με την ουλή,

4. Όσον αφορά τις μελλοντικές εγκυμοσύνες, το VBAC υπερτερεί καθώς:

A. Εξασφαλίζει μικρότερο χρόνο αναμονής για επόμενη κύηση (δεν χρειάζεται να περιμένει η γυναίκα μέχρι να επουλωθεί το τραύμα στη μήτρα)

B. Ελαχιστοποιεί τις επιπλοκές των πολλαπλών καισαρικών στις επόμενες κυήσεις όπως δυσκολία να επιτευχθεί νέα εγκυμοσύνη (υπογονιμότητα ) ή να διατηρηθεί η ήδη εγκατεστημένη κύηση (αποβολές, πρόωρη αποκόλληση πλακούντα, πρόωρος τοκετός κ.α.)

Για τους ανωτέρω λόγους η προϋπάρχουσα νοοτροπία άλλαξε κι έτσι όλο και περισσότεροι μαιευτήρες ανά τον κόσμο προτείνουν τον φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική στις έγκυες.

 

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση φυσιολογικού τοκετού μετά την καισαρική (VBAC);

Παρόλα τα θετικά του φυσιολογικού τοκετού μετά από καισαρική η επιλογή της πρακτικής αυτής επηρεάζεται ωστόσο από ποικίλους παράγοντες. Τέτοιοι είναι:·

1. Το είδος της τομής που έγινε στη μήτρα κατά την προηγούμενη καισαρική. Αν και όλοι πλέον οι μαιευτήρες προτιμούν τη χαμηλή εγκάρσια τομή ωστόσο οι συνθήκες της καισαρικής μπορεί να επέβαλαν άλλου είδους τομή οπότε το VBAC δεν συνιστάται λόγω του κινδύνου ρήξης της μήτρας.

2. Εφόσον στο παρελθόν υπήρξε ρήξη της μήτρας δεν είστε υποψήφια για VBAC.

3. Εάν στο παρελθόν είχατε υποβληθεί σε άλλες χειρουργικές επεμβάσεις στη μήτρα (π.χ, εκπυρήνηση ινομυώματος) το VBAC δεν συστήνεται λόγω αυξημένου κινδύνου ρήξης του οργάνου.

4. Ο αριθμός των προηγούμενων καισαρικών. Εάν είχατε περισσότερες από δύο προηγούμενες καισαρικές το VBAC αντενδείκνυται.

5. Ο χρόνος από την τελευταία καισαρική. Ο κίνδυνος ρήξης της μήτρας είναι υψηλός εάν επιχειρηθεί VBAC σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών.

6. Οι ανώμαλες θέσεις και προβολές του εμβρύου, οι δίδυμες κυήσεις, το αυξημένο βάρος εμβρύου (πάνω από 4 Kg) και οι ανωμαλίες πρόσφυσης του πλακούντα είναι παράγοντες απαγορευτικοί για VBAC.

7. Σε ορισμένες μελέτες η παράταση του τοκετού πέραν των 40 εβδομάδων αποτελεί αντένδειξη για VBAC.

8. Ο τοκετός στο σπίτι είναι απαγορευτικός παράγοντας για VBAC.

Να σημειωθεί τέλος, ότι η πιθανότητα επιτυχούς έκβασης της προσπάθειας για VBAC αυξάνεται εάν είχατε προηγούμενους κολπικούς τοκετούς, πριν ή μετά την προηγούμενη καισαρική τομή. Αντιθέτως περιορίζεται σημαντικά εάν η έναρξη του τοκετού της παρούσας κύησης δεν είναι αυθόρμητη αλλά χρειαστεί να γίνει πρόκληση τοκετού.

 

Συμπερασματικά

Εάν λοιπόν σκέπτεστε το φυσιολογικό τοκετό μετά την καισαρική τομή, συζητήστε την επιλογή, τις ανησυχίες και τις προσδοκίες σας με τον γυναικολόγο σας από την αρχή της εγκυμοσύνης σας. Βεβαιωθείτε ότι έχει το πλήρες ιατρικό σας ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων της προηγούμενης καισαρικής και οποιονδήποτε άλλων επεμβάσεων στη μήτρα.

Εφόσον το αποφασίσετε θα πρέπει να γνωρίζετε:

>  αφενός εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για ένα τέτοιο τοκετό,

>  αφετέρου ότι ο τοκετός θα πραγματοποιηθεί σε καλά οργανωμένο μαιευτήριο. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες υποδομές ώστε να αντιμετωπιστεί όποια κατάσταση έκτακτης ανάγκης προκύψει τόσο για εσάς όσο και για το μωρό σας και

>  τέλος θα πρέπει να γνωρίζετε ότι εάν προκύψουν παράγοντες κινδύνου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας ή κατά τον τοκετό η επανάληψη της καισαρικής ενδέχεται τελικά να μην αποφευχθεί.