Πρόωρος Tοκετός

Γενικές Πληροφορίες

Φυσιολογικά η εγκυμοσύνη διαρκεί 40 εβδομάδες. Πρόωρος τοκετός είναι η γέννηση ενός μωρού μεταξύ της 22^ης και 37^ης  εβδομάδας κύησης ή νεογνικού βάρους 600gr έως 2500gr. Ο τοκετός πριν από την 22^η εβδομάδα χαρακτηρίζεται ως αποβολή.

Τo ποσοστό του πρόωρου τοκετού, επί του συνόλου των κυήσεων, ποικίλλει ανάλογα με τη χώρα. Για την Ελλάδα υπολογίζεται σε 10% περίπου.

Παράγοντες Κινδύνου για Πρόωρο Τοκετό

Η ακριβής αιτία του πρόωρου τοκετού συχνά παραμένει άγνωστη. Ωστόσο έχουν εντοπιστεί διάφοροι παράγοντες και μηχανισμοί που αλληλεπιδρούν και οδηγούν στην πρόωρη έναρξη των συσπάσεων της μήτρας ή στην πρόωρη ρήξη των εμβρυϊκών μεμβρανών. Αυτοί μπορεί να είναι είτε ιατρικοί είτε σχετιζόμενοι με τον τρόπο ζωής. Οι κυριότεροι είναι:

Ιατρικοί Παράγοντες

1. Προηγούμενος πρόωρος τοκετός: Γυναίκες που έχουν προηγουμένως γεννήσει πρόωρα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να ξαναγεννήσουν πρόωρα.
2. Πολλαπλές και Πολύδυμες (δίδυμες, τρίδυμες) Κυήσεις: Γυναίκες με αυτό το ιστορικό έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν σε πρόωρο τοκετό.
3. Συγγενείς Ανωμαλίες της Μήτρας (π.χ. δίκερος,  παρουσία ενδομήτριων διαφραγμάτων κ.α.) ή του Τραχήλου, όπως η ανεπάρκεια, αυξάνουν την πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
4. Λοιμώξεις: του τραχήλου, του ουροποιητικού συστήματος ή του αμνιακού υγρού μπορούν να οδηγήσουν σε πρόωρο τοκετό.
5. Παθήσεις της Εγκύου: όπως η υπέρταση, η προεκλαμψία, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι θυρεοειδοπάθειες και οι νεφρικές παθήσεις αποτελούν επίσης αιτίες για πρόωρο τοκετό.
6. Αιμορραγίες κατά την Κύηση: είτε λόγω αποκόλλησης πλακούντα ή προδρομικού πλακούντα αυξάνουν την πιθανότητα πρόωρου τοκετού.

Παράγοντες του Τρόπου Ζωής

1. Η κακή διατροφή, το χαμηλό βάρος της μητέρας και η ηλικία αυτής (μικρότερη των 17 ή μεγαλύτερη των 35 ετών) ενδέχεται να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εμβρύου και να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό.
2. Το κάπνισμα και χρήση ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικών) αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού.
3. Το στρες είτε ψυχολογικό (άγχος) ή/και φυσικό (υπερβολική φυσική άσκηση, έντονη εργασία, πολύωρη ορθοστασία), μέσω της απελευθέρωσης στρεσογόνων ορμονών, αυξήσουν τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό.
4. Η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση συνδέεται επίσης με υψηλότερα ποσοστά πρόωρου τοκετού ιδιαίτερα λόγω της ανεπαρκούς πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα.
5. Η έλλειψη επαρκούς προγεννητικού ελέγχου της εγκύου αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού.
6. Το οικογενειακό ιστορικό πρόωρου τοκετού: Υπάρχουν ενδείξεις ότι η γενετική προδιάθεση μπορεί να παίξει ρόλο.

Η κατανόηση της αιτιοπαθογένειας του πρόωρου τοκετού είναι πολύπλοκη και απαιτεί την εξέταση πολλών παραγόντων και μηχανισμών. Η έγκαιρη ανίχνευση και η κατάλληλη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των ποσοστών πρόωρου τοκετού και να βελτιώσουν την έκβαση της κύησης.

Επιπλοκές του πρόωρου τοκετού για το άτομο

Τα πρόωρα νεογνά έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών λόγω της ατελούς ανάπτυξης των οργάνων τους. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι άμεσες, εμφανιζόμενες κατά τα πρώτα 24ωρα μετά τη γέννηση. Επίσης ενδέχεται να είναι και απώτερες, επηρεάζοντας την ανάπτυξη και την υγεία του ατόμου για χρόνια. Ορισμένες κοινές επιπλοκές είναι:

Άμεσες Νεογνικές Επιπλοκές

1. Αναπνευστική Δυσχέρεια που οφείλεται σε έλλειψη ενός παράγοντα που φυσιολογικά προκαλεί έκπτυξη των πνευμόνων μετά τον τοκετό.
2. Διαταραχές του Καρδιοκυκλοφορικού Συστήματος. Πρόκειται για παραμονή ανοιχτής μιας αιματικής οδού που φυσιολογικά κλείνει μετά τη γέννηση.
3. Λοιμώξεις όπως Σήψη (σοβαρή λοίμωξη απειλητική για τη ζωή) ή Μηνιγγίτιδα
4. Γαστρεντερικά Προβλήματα: Σοβαρή φλεγμονή του εντέρου που μπορεί να απαιτήσει χειρουργική επέμβαση.
5. Αιμορραγία μέσα στον εγκέφαλο.

Απώτερες Επιπλοκές

1. Προβλήματα με τη μνήμη, τη μάθηση και τις γνωστικές δεξιότητες.
2. Νευρολογικά Προβλήματα, με επιπτώσεις στη κίνηση, τον συντονισμό και τη στάση του σώματος
3. Προβλήματα Συμπεριφοράς, Προσοχής και Υπερκινητικότητα.
4. Αναπνευστικά Προβλήματα που μπορεί να διαρκέσουν για μήνες ή χρόνια.
5. Προβλήματα Όρασης και Ακοής
6. Δυσκολίες με την κατάποση και την πέψη της τροφής.
7. Ανεπάρκεια Ανάπτυξης σε ύψος και βάρος.

Προληπτικά Μέτρα για την Αποφυγή του πρόωρου τοκετού

Η πρόληψη του πρόωρου τοκετού περιλαμβάνει αρχικά τον υγιεινό τρόπο ζωής της εγκύου με: σωστή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος και άλλων ουσιών, αποφυγή έντονης σωματικής άσκησης και επαρκή ανάπαυση αυτής.

Τα ανωτέρω συμπληρώνονται με τον τακτικό προγεννητικό έλεγχο, για την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων. Εδώ εντάσσονται η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία: υποκείμενων χρόνιων παθήσεων (π.χ. υπέρταση, διαβήτης κ.α.) και λοιμώξεων (όπως του ουροποιητικού, του γεννητικού συστήματος κ.α.).

Επίσης η φαρμακευτική αγωγή, δηλαδή η χορήγηση προγεστερόνης ενδείκνυται για  γυναίκες με ιστορικό πρόωρου τοκετού.

Τέλος ορισμένες επεμβατικές πράξεις έχουν θέση, όπως η περίδεση του τραχήλου σε γυναίκες με ανεπάρκεια αυτού.

Διάγνωση του Πρόωρου Τοκετού

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα αποτελέσματα για τη μητέρα και το νεογνό.

Η διάγνωση του πρόωρου τοκετού βασίζεται στην αξιολόγηση συμπτωμάτων, κλινικών ευρημάτων και υποβοηθείται με τη χρήση διαφόρων εργαστηριακών εξετάσεων. Οι κύριες μέθοδοι και διαδικασίες για τη διάγνωση  είναι:

Τα Συμπτώματα του Επαπειλούμενου Πρόωρου Τοκετού

• Οι συχνές συσπάσεις της μήτρας (με ρυθμό μεγαλύτερο των 6 ανά ώρα) που γίνονται πιο έντονες και συχνές με την πάροδο του χρόνου.
• Πόνος στην μέση και χαμηλά στην κοιλιά ή πίεση στην πυελική περιοχή.
• Αλλαγές στις κολπικές εκκρίσεις (αυξημένες ή αλλαγή στο χρώμα/υφή τους).
• Απώλεια αμνιακού υγρού (σπάσιμο των νερών).

Τα Κλινικοεργαστηριακά Ευρήματα

• Κλινική Εκτίμηση του Τραχήλου με ψηλάφηση (για ανίχνευση διαστολής ή εξάλειψης) ή/και με διακολπικό υπερηχογράφημα για την αξιολόγηση του μήκους του και της ποσότητας του αμνιακού υγρού.
• Κλινική Εκτίμηση για απώλεια αμνιακού υγρού
• Παρακολούθηση των καρδιακών παλμών του εμβρύου και των συσπάσεων της μήτρας.
• Κλινικοεργαστηριακός έλεγχος για λοιμώξεις ή άλλες συστηματικές παθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρο τοκετό. Εδώ περιλαμβάνονται καλλιέργειες, λήψη δείγματος από τον τράχηλο για ανίχνευση ειδικών πρωτεϊνών και εργαστηριακές εξετάσεις αίματος.

Αντιμετώπιση Επαπειλούμενου Πρόωρου Τοκετού

Η αντιμετώπιση του πρόωρου τοκετού περιλαμβάνει μια σειρά από μέτρα και θεραπείες με στόχο την καθυστέρηση του τοκετού και σκοπό τη βελτίωση των αποτελεσμάτων για το νεογνό και την πρόληψη επιπλοκών. Η προσέγγιση εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία κύησης, την κατάσταση της μητέρας και του εμβρύου, καθώς και τους υποκείμενους παράγοντες που προκαλούν τον πρόωρο τοκετό.

Εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόωρου τοκετού η έγκυος θα χρειαστεί να νοσηλευτεί για στενή παρακολούθηση.

Τοκολυτική αγωγή απαιτείται για την καθυστέρηση των συσπάσεων της μήτρας, δίνοντας χρόνο για άλλες παρεμβάσεις. Η έγκυος απαραίτητα θα λάβει επίσης κορτιζόνη η οποία  επιταχύνει την ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου, μειώνοντας τον κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων και άλλων επιπλοκών. Αντιβιοτικά τέλος ενδέχεται να χορηγηθούν με σκοπό την πρόληψη ή/και θεραπεία λοιμώξεων, ιδιαίτερα σε περίπτωση ρήξης των μεμβρανών.

Τοκετός Πρόωρων Εμβρύων

Εάν ο πρόωρος τοκετός είναι αναπόφευκτος απαιτείται έγκαιρη, εξειδικευμένη φροντίδα και προσεκτική διαχείριση, τόσο κατά τη διάρκεια του τοκετού όσο και μετά τη γέννηση ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επιπλοκών και να βελτιωθεί η πρόγνωση των προώρων.

Κατά τη Διάρκεια του Τοκετού η παρακολούθηση των καρδιακών παλμών του εμβρύου είναι συνεχής, προκειμένου να υπάρχει ετοιμότητα για την αντιμετώπιση τυχόν επιπλοκών. Ο τρόπος του τοκετού είναι Κολπικός εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές και ο γιατρός το κρίνει ασφαλές. Καισαρική Τομή γίνεται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κίνδυνος για τη μητέρα ή το έμβρυο, ή εάν ο κολπικός τοκετός δεν είναι δυνατός ή ασφαλής.

Η Υποστήριξη του νεογνού Μετά τον Τοκετό σε μονάδα εντατικής θεραπείας είναι απολύτως απαραίτητη.  Εκεί λαμβάνει εξειδικευμένη φροντίδα για την αναπνοή, με χρήση αναπνευστήρων και θεραπειών οξυγόνου, τη σίτιση (παρεντερική διατροφή εάν το νεογνό δεν μπορεί να τραφεί από το στόμα), τη διατήρηση της θερμοκρασίας (θερμοκοιτίδα) και παρακολουθείται στενά για τυχόν επιπλοκές, όπως λοιμώξεις, αιμορραγίες κ.α.

Ποσοστά Επιβίωσης των Πρόωρων Νεογνών

Τα ποσοστά επιβίωσης των πρόωρων νεογνών εξαρτώνται από το βαθμό της προωρότητας, το βάρος γέννησης και από την ποιότητα της ιατρικής φροντίδας που λαμβάνουν.

Παρατηρείται ότι όσο πιο προχωρημένη είναι η εβδομάδα κύησης και όσο μεγαλύτερο είναι το βάρος γέννησης του  προώρου τόσο τα ποσοστά επιβίωσης είναι υψηλότερα (αφού οι επιπλοκές είναι σπανιότερες) και τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση για φυσιολογική μελλοντική ανάπτυξη του ατόμου. Παράλληλα οι εξελίξεις στην παρακολούθηση της κύησης και στην ιατρική φροντίδα έχουν μειώσει τις σοβαρές επιπλοκές, έχουν βελτιώσει την επιβίωση των πρόωρων νεογνών και έχουν περιορίσει τις απώτερες επιπλοκές των προώρων.

 

Για περαιτέρω πληροφορίες ή για να κλείσετε το ραντεβού σας, καλέστε μας στα τηλέφωνα 210 6714022 & 6976007655